AQI అంటే ఏమిటి? వాయు కాలుష్యాన్ని ఎలా గుర్తిస్తారు?

గాలి నాణ్యతను కొలవడానికి వివిధ దేశాల్లో గాలి నాణ్యత సూచికలు ఏర్పాటు చేశారు. ఈ సూచికలు దేశంలోని గాలి నాణ్యతను కొలుస్తాయి. గాలిలో నైట్రోజన్ డయాక్సైడ్, కార్బన్ మోనాక్సైడ్, సల్ఫర్ డయాక్సైడ్ మొత్తం ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ నిర్దేశించిన నిబంధనలను మించి ఉందో లేదో తెలియజేస్తాయి. భారతదేశం ఎయిర్ క్వాలిటీ ఇండెక్స్ (AQI) ఉపయోగిస్తుంది. అయితే కొన్ని దేశాలు ఆరోగ్యం, కాలుష్యానికి సంబంధించిన వివిధ సూచికలను ఉపయోగిస్తాయి. ఈ AQI అంటే ఏమిటో తెలుసుకుందాం?

ఎయిర్ క్వాలిటీ ఇండెక్స్ (AQI)అంటే ఏమిటి?

భారతదేశంలో నేషనల్ ఎయిర్ క్వాలిటీ ఇండెక్స్ (AQI)ని 17 సెప్టెంబర్ 2014న పర్యావరణ శాఖ మంత్రి ప్రకాష్ జవదేకర్ న్యూఢిల్లీలో స్వచ్ఛ భారత్ అభియాన్ కింద ప్రారంభించారు. గాలి నాణ్యత సూచిక 8 కాలుష్య కారకాలతో రూపొందించబడింది.(PM10, PM2.5, NO2, SO2, CO, O3, NH3, Pb). వాయు నాణ్యత సూచిక గాలి నాణ్యతను కొలుస్తుంది. ఇది వాయువుల పరిమాణం, రకాన్ని కొలుస్తుంది. ఈ ఎయిర్ క్వాలిటీ ఇండెక్స్‌లో గాలికి సంబంధించిన 6 వర్గాలు సృష్టించబడినట్లు చూపిస్తుంది.

ఈ విధంగా గాలి నాణ్యత నిర్ణయించబడుతుంది:

ఈ వర్గం గాలి నాణ్యతపై ఆధారపడి ఉంటుంది. ఇది మంచి, సంతృప్తికరమైన, మితమైన, పేలవమైన, చాలా పేలవమైన, తీవ్రమైన పరిస్థితులను సూచిస్తుంది. ఢిల్లీ వంటి నగరాల్లో వాయు కాలుష్యం ప్రధాన భాగాలు గాలిలో ఉండే PM 2.5, PM 10 కణాలు. ఈ కణాల స్థాయి గాలిలో పెరిగినప్పుడు అవి శ్వాస తీసుకోవడంలో ఇబ్బంది, కళ్లలో చికాకు మొదలైనవి కలిగిస్తాయి. AQI స్థాయి 0-50 మధ్య ఉంటే అది మంచిదిగా పరిగణించబడుతుంది. ఇది 51-100 మధ్య ఉంటే అది సంతృప్తికరంగా పరిగణించబడుతుంది, 101-200 మధ్యస్థంగా పరిగణించబడుతుంది, 201-300 కొంత ప్రమాదమని, 301-400 ఉంటే మరి ఎక్కువ అని, 401-500 లేదా అంతకంటే ఎక్కువ మంది పరిస్థితి తీవ్రమైనదిగా పరిగణిస్తారు. ఢిల్లీలో గాలి నాణ్యత కొన్నిసార్లు 500 దాటుతుంది.