2.20 కోట్ల ఎకరాల్లో సాగు.. 'రైస్ బౌల్ ఆఫ్ ఇండియా'గా తెలంగాణ

తెలంగాణలో మొత్తం సాగు విస్తీర్ణం కేవలం తొమ్మిదేళ్లలో 1.31 కోట్ల ఎకరాల నుంచి 2.20 కోట్ల ఎకరాలకు పెరిగింది. రూ. 1.59 లక్షల కోట్ల వ్యయంతో భారీ నీటిపారుదల సామర్థ్యాన్ని విస్తరించడం జ‌రిగింది. ఈ క్ర‌మంలోనే రాష్ట్రం 'రైస్ బౌల్ ఆఫ్ ఇండియా'గా గుర్తింపుపొందింది. 2014లో 68 లక్షల మెట్రిక్ టన్నులు మాత్రమే ఉన్న ధాన్యం దిగుబడి.. 2023 నాటికి 2.7 కోట్ల మెట్రిక్ టన్నులకు పెరగ‌డంతో ఒకప్పటి ‘గ్రెయిన్ బ్యాంక్స్‌’ రికార్డుల‌ను వెనుకకు నెట్టి కొత్త చరిత్ర సృష్టించింది.

నీటిపారుదల సామర్థ్యాన్ని పెంపొందించడంతో పాటు.. వ్యవసాయానికి ఉచిత విద్యుత్, ధాన్యం కొనుగోలు, రైతు బంధు, రైతు బీమా, రుణమాఫీ వంటి రైతు అనుకూల పథకాల అమలుతో తెలంగాణ ప్రభుత్వం రైతులకు మద్దతు ఇస్తుంది.

గోదావరి, కృష్ణా జలాలను పూర్తిగా వినియోగించుకునేందుకు గత ప్రభుత్వాలు అసంపూర్తిగా వదిలేసిన శ్రీరాం సాగర్ ప్రాజెక్టు (ఎస్‌ఆర్‌ఎస్‌పీ) వరద కాలువ, కాళేశ్వరం, పాలమూరు-రంగారెడ్డి లిఫ్ట్ ఇరిగేషన్ ప్రాజెక్టులు చేపట్టారు. సాగునీటి ప్రాజెక్టుల నిర్మాణానికి తెలంగాణ ప్రభుత్వం తొమ్మిదేళ్లలో రూ.1.59 లక్షల కోట్లు ఖర్చు చేసింది. కాళేశ్వరం ప్రాజెక్టును రికార్డు సమయంలో పూర్తి చేశారు. కాకతీయుల కాలం నాటి గొలుసుకట్టు చెరువులను పునరుద్ధరించేందుకు ‘మిషన్ కాకతీయ’ కింద రూ.5,249 కోట్లు వెచ్చించారు.

మైక్రో ఇరిగేషన్ ద్వారా 3.10 లక్షల మంది రైతులు రూ.2,186.14 కోట్ల సబ్సిడీ పొందారు. రూ.291.66 కోట్ల సబ్సిడీతో 1,324 ఎకరాల్లో 1,190 పాలీ హౌస్‌లను అభివృద్ధి చేశారు. పంట నష్టం కింద రూ.1490.15 కోట్లు ఇన్‌పుట్‌ ​​సబ్సిడీ చెల్లిస్తారు. పంటల బీమాలో రాష్ట్ర వాటా రూ. 909.55 కోట్లు (2014-15 నుంచి 2019-20 వరకు). 2022-23లోనే 82,372 ఎకరాల్లో కొత్త ఆయిల్‌పామ్‌ సాగు చేశారు. సాగునీటి పన్నును ప్రభుత్వం రద్దు చేసింది.

2014లో సాగు విస్తీర్ణం 1.31 లక్షల కోట్ల ఎకరాలు కాగా.. 2022-23 నాటికి 2.20 కోట్ల ఎకరాలకు పెరిగింది. 2014-15లో ఆహార ధాన్యాల ఉత్పత్తి 68 లక్షల టన్నులు మాత్రమే కాగా.. 2022-23 నాటికి దాదాపు 2.70 కోట్ల టన్నుల రికార్డు స్థాయికి చేరుకుంది.

2014-15లో పత్తి సాగు విస్తీర్ణం 41.83 లక్షల ఎకరాలు కాగా.. 2020-21 నాటికి 44.70 శాతం వృద్ధి నమోదు చేసి 60.53 లక్షల ఎకరాలకు పెరిగింది. 2014-15లో పత్తి దిగుబడి 35.83 లక్షల బేళ్లు కాగా.. 2020-22 నాటికి 63.97 లక్షల బేళ్లు ఉత్ప‌త్తి న‌మోదైంది.

పండించిన ధాన్యాన్ని రైతుల నుంచి నేరుగా కొనుగోలు చేసే ఏకైక రాష్ట్రం తెలంగాణ. రాష్ట్రం ఏర్పడిన తర్వాత రూ.1.33 లక్షల కోట్లు ఖర్చు చేయగా.. 722.92 లక్షల మెట్రిక్ టన్నుల ధాన్యం సేకరించారు. ధాన్యంతోపాటు ఇతర పంటలను రూ.11,437.55 కోట్లతో కొనుగోలు చేశారు.

వ్యవసాయానికి 24 గంటల పాటు నాణ్యమైన విద్యుత్‌ను ప్రభుత్వం ఉచితంగా అందజేస్తోంది. 27.49 లక్షల వ్యవసాయ కనెక్షన్లకు ఉచిత విద్యుత్ సరఫరా చేస్తుంది. అందుకనుగుణంగా రూ.32,700 కోట్లు వెచ్చించి విద్యుత్ మౌలిక సదుపాయాలను విస్తరించారు. ఉచిత విద్యుత్ సరఫరా కోసం ప్రతి ఏటా రూ.10,500 కోట్లు చెల్లిస్తున్నారు.

వడ్డీ వ్యాపారుల బారి నుంచి రైతులను రక్షించేందుకు రైతుబంధు పథకాన్ని అమలు చేస్తున్నారు. రైతుబంధు పథకం ద్వారా ఎకరాకు ఏడాదికి రూ.10వేలు నేరుగా లబ్ధిదారుల ఖాతాల్లో జమ చేస్తున్నారు. గత 10 దశల్లో రైతు ఖాతాల్లో రూ.65,190 కోట్లు జమ అయ్యాయి. ఈ వానకాలం సీజన్‌లో 11వ దశ కార్యక్రమంలో భాగంగా సుమారు 117.08 లక్షల ఎకరాల్లో సాగుకు గానూ.. 64.49 లక్షల మంది రైతులకు రూ.5854.16 కోట్లు అందించారు.

రైతులను అప్పుల బాధ నుంచి విముక్తి చేసేందుకు ప్రభుత్వం రైతు రుణమాఫీని అమలు చేస్తోంది. ఇప్పటి వరకు రెండు విడతల్లో రూ.17,351.47 కోట్లు మాఫీ చేసింది. రూ.లక్ష వరకు రుణమాఫీ చేసేందుకు ప్రభుత్వం ఇటీవల రూ.18,000 కోట్లను మంజూరు చేసింది. ఆకస్మిక మృతి చెందిన రైతుల‌ కుటుంబాల‌ను ఆదుకునేందుకు ప్రభుత్వం ‘రైతు బీమా’ పథకాన్ని అమలు చేస్తోంది. రైతు బీమా పథకం కింద లబ్ధిపొందిన 1,08,051 రైతు కుటుంబాలకు రూ.5,402.55 కోట్లు పరిహారం చెల్లించారు.

రాష్ట్రంలో వ్యవసాయ రంగం పుంజుకోవడంతో ప్రజల జీవన ప్రమాణాలు పెరిగాయి. రాష్ట్ర తలసరి ఆదాయం 2014-15లో రూ.1,12,162 కాగా, 2022-23లో (అంచనా) రూ.3,17,115కి పెరిగింది.

ప్రతి ఐదు వేల ఎకరాలకు ఒక వ్యవసాయ విస్తరణ అధికారి (ఏఈవో)ని నియమించి.. ప్రభుత్వం రూ.572 కోట్లతో 2,601 రైతు వేదికలను (రైతు వేదికలు) నిర్మించింది. సీజన్‌కు ముందే రైతులకు సరిపడా విత్తనాలు, ఎరువులు సరఫరా చేస్తున్నారు. దేశానికి అవసరమైన పత్తి విత్తనాల్లో 50 శాతం తెలంగాణలోనే ఉత్పత్తి అవుతున్నాయి. ఇప్పటి వరకు ప్రభుత్వం రూ.928.68 కోట్లతో రాయితీపై 39.98 లక్షల క్వింటాళ్ల వివిధ పంటల విత్తనాలను సరఫరా చేసింది.

నకిలీ లేదా కల్తీ విత్తనాలు విక్రయించే వారిపై ప్రభుత్వం పీడీ యాక్ట్‌ను ప్రయోగించింది. పంటలకు కనీస మద్దతు ధర (ఎంఎస్‌పి) పొందేందుకు ఫుడ్ ప్రాసెసింగ్ పరిశ్రమల స్థాపనను కూడా ప్రభుత్వం ప్రోత్సహిస్తోంది. క్రాప్ బుకింగ్ విధానంలో తెలంగాణ రాష్ట్రం దేశానికే ఆదర్శంగా నిలుస్తోంది.

వ్యవసాయ యాంత్రీకరణలో భాగంగా ఇప్పటివరకు 6.66 లక్షల మంది రైతులకు లబ్ధి చేకూర్చేందుకు మొత్తం రూ.963.26 కోట్లు ఖర్చు చేశారు. 2014-15లో వ్యవసాయ ట్రాక్టర్లు 94,537 ఉండగా.. ఇప్పుడు వాటిని 3.52 లక్షలకు పెంచారు.

2014-15లో హార్వెస్టర్ల సంఖ్య 6,318 ఉండ‌గా.. ఇప్పుడు వాటి సంఖ్య‌ 19,309కి పెరిగింది. రాష్ట్రం ఏర్పడిన తర్వాత ట్రాక్టర్లపై రూ.273.5 కోట్ల రవాణా పన్నును ప్రభుత్వం మాఫీ చేసింది. అలాగే పెండింగ్‌లో ఉన్న రూ.41.6 కోట్ల పన్ను మాఫీ చేయబడింది.

2014-15లో గోడౌన్ల సామర్థ్యం 39.01 లక్షల మెట్రిక్ టన్నులు కాగా, ఇప్పుడు అది 73.82 లక్షల మెట్రిక్ టన్నులకు పెరిగింది. మొత్తం 196 అగ్రికల్చరల్ మార్కెట్ కమిటీ చైర్మన్ పోస్టులు రూల్ ఆఫ్ రిజర్వేషన్‌ను అనుసరించి భర్తీ చేయబడ్డాయి. వచ్చే సీజన్‌లో ఏ పంటలు వేయాలో రైతులకు సలహా ఇవ్వడానికి మార్కెట్ రీసెర్చ్ అండ్ అనాలిసిస్ వింగ్ ఏర్పాటు చేయబడింది.