Budget: మధ్యంతర బడ్జెట్ అంటే ఏమిటి? పూర్తి బడ్జెట్‌కు భిన్నంగా ఉంటుందా?

Budget 2024: మరికొన్ని నెలల్లో దేశంలో ఎన్నికల ఉత్కంఠ పెరగనుంది. 2024లో కొత్త లోక్‌సభ ఏర్పాటు కానుంది. ఇందుకోసం పార్టీ, విపక్షాలు తమ తమపంథాలో సన్నాహాలు మొదలుపెట్టాయి. అంతకు ముందు ఫిబ్రవరి 1న 'బడ్జెట్' ప్రవేశపెట్టనున్న ప్రభుత్వం.. ఈసారి హఫ్‌ బడ్జెట్ ప్రవేశపెడుతుందన్న సంగతి తెలిసిందే. అందుకే 'జనరల్‌ బడ్జెట్‌' అని కాకుండా 'మధ్యంతర బడ్జెట్‌' అని కూడా పిలుస్తారు. అంతెందుకు, ఈ బడ్జెట్‌కి, 'పూర్తి బడ్జెట్‌'కి తేడా ఏమిటి?

సాధారణంగా 'మధ్యంతర బడ్జెట్' ఎప్పుడూ ఎన్నికల సంవత్సరంలోనే సమర్పిస్తుంటారు. ఎన్నికల తర్వాత ఎన్నికైన కొత్త ప్రభుత్వం పూర్తి బడ్జెట్‌ను తన సొంత బడ్జెట్‌ను సిద్ధం చేసుకునేలా ఇది జరుగుతుంది. అందుకే ఎన్నికల తర్వాత ప్రభుత్వ ఏర్పాటు ప్రక్రియ పూర్తవుతుంది. ఆ తర్వాత కొత్త పార్లమెంటు సమావేశాల్లో పూర్తి బడ్జెట్‌ను ప్రవేశపెడతారు.

హాఫ్ బడ్జెట్ అని ఎందుకు అంటారు?

'మధ్యంతర బడ్జెట్' నిజానికి తాత్కాలిక బడ్జెట్. ఈ బడ్జెట్‌లో ప్రభుత్వం సాధారణంగా కొత్త ప్రకటనలు, పన్నుల విధానంలో మార్పులు చేయడం మానుకుంటుంది. ఈ బడ్జెట్‌లో గతేడాది ఆర్థిక గణాంకాలు ఉన్నాయి. గత సంవత్సరం బడ్జెట్ మార్చి 31 వరకు చెల్లుబాటులో ఉండగా, ప్రభుత్వం కొత్త ప్రభుత్వం ఏర్పడే వరకు మాత్రమే సాధారణ ప్రభుత్వ ఖర్చులను అందిస్తుంది. జీతాలు, శాఖాపరమైన ఖర్చుల కోసం ప్రభుత్వం పార్లమెంటు నుంచి అనుమతి తీసుకోవాల్సి ఉంటుంది కాబట్టి ఇది కూడా తీసుకొచ్చారు. అందుకే ఇంగ్లీషులో 'వోట్ ఆన్ అకౌంట్' అని కూడా అంటారు.

మోదీ ప్రభుత్వం రెండో మధ్యంతర బడ్జెట్‌

ఈ ఏడాది ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్ ఫిబ్రవరి 1న మోదీ ప్రభుత్వం రెండో మధ్యంతర బడ్జెట్‌ను ప్రవేశపెట్టనున్నారు. 2019లో ఆర్థిక మంత్రిత్వ శాఖను చూస్తున్న పీయూష్ గోయల్ మధ్యంతర బడ్జెట్‌ను ప్రవేశపెట్టారు. 2019లో ప్రవేశపెట్టిన మధ్యంతర బడ్జెట్‌ను ప్రతిపక్షాలు తీవ్రంగా విమర్శించాయి ఎందుకంటే ఆ సమయంలో బడ్జెట్‌లో 'పిఎం కిసాన్ సమ్మాన్ నిధి' పథకాన్ని ప్రకటించారు.

ఆ సమయంలో, ప్రతిపక్ష పార్టీ కాంగ్రెస్ ఎన్నికల ప్రచారంలో బిజీగా ఉంది. అలాగే 'న్యాయ యోజన' ఎన్నికల వాగ్దానాన్ని చేసింది. మోదీ ప్రభుత్వ ‘పీఎం కిసాన్‌’ పథకం దీనికి సమాధానంగా భావించారు. ప్రభుత్వం కూడా 2018 డిసెంబర్ నుంచి అమలులోకి తెచ్చింది. 'పీఎం కిసాన్' పథకం కింద రైతులకు సంవత్సరానికి రూ.6000 ఆర్థిక సహాయం అందజేస్తారు.